“Kişinin kendiyle ilgili yanlış inançlarını düzeltebilirsek bu inançların meydana getirdiği aşırı/abartılı sonuçları azaltabiliriz.”
Aaron Beck
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ NEDİR NASIL GELİŞTİ?
Bilişsel Davranışçı Terapi, günlük ömürde karşılaştığımız sıkıntılarla baş edebilmemizde ne hissettiğimizin ya da nasıl bir davranış örüntüsü geliştireceğimizin kökenini düşünlerin oluşturduğunu vurgulayan bir terapi halidir. Kuram ‘şimdi ve burada’ prensibine odaklanmaktadır.
Dr. Beck, hastalarını dinlerken kimi birtakım iki fikir akışı bildirdiklerinin farkına varmıştır. Bunlar; süratli çağrışım cümleleri ve kendilerini kıymetlendirme niyetleri. Örneğin; bir bayan cinsel konularda detaylı açıklamalarda bulunmuş ondan sonrasında kaygılı hissettiğini söylemiştir. Ardından kendisinin Dr. Beck’i sıkacağından tasa ettiğini lisana getirmiştir.
Başka hastalarına sorduğu sorulardan elde ettiği bilgiler ışığında Dr. Beck bu durumu şöyleki yorumlamıştır. Hastaların “otomatik olumsuz düşünceler” deyimlediğini ve bu fikirlerin hislerini yakından etkilediğini fark etmiştir.
Gerçek dışı bu niyetler üzerine 1960 yılı başında bilhassa depresyona yönelik mevcut problemleri çözmeye, fonksiyonsuz niyet ve davranışları değiştirmeyi amaçlayan bu psikoterapi biçimini geliştirmiştir.
ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
1977 yılında Dr. Beck Pennsylvania Üniversitesi psikiyatristleriyle birlikte bu tedavi tekniğini kullanmaya başlamışlardır. Bu çalışma bilişsel tedavinin aktifliği üzerine hem fikir olmalarına niye olmuştur.Depresif hastalardan oluşan denetimli bir küme üzeine yapılan çalışmada terapinin yaygın bir antidepresan olan imipramin üzere tesirli olduğu ortaya konulmuştur.
TEDAVİYE GENEL BAKIŞ
Danışanların düşünce içerikleri otomatik düşünceler, orta inançlar ve temel inançlar yahut uyumsuz ‘şemalar’ olmak üzere üç düzeyde değerlendirilmektedir (Newman, 2012). Otomatik düşünceler tipik olarak kendiliğinden ortaya çıkmaktadır, ekseriyetle kısa ve değişkendir, bir düşünce yahut imaj biçimini almaktadır ve üzerinde düşünmeden yahut değerlendirme olmadan doğru olarak kabul edilmektedir (Beck, 1963). Orta inançlar, daha derin bir düşünce içeriği düzeyindedir, ekseriyetle bilişsel üçlü ile ilgili koşullu var iseyımlar/inançlar/kurallar biçimindedir (Newman, 2012). Temel inançlar,çocukluğumuzda büyürken yaşadığımız tecrübelere dayanarak oluşan kendimiz, başka beşerler ve dünya hakkındaki inançlardır.
BDT danışanların işlevsel olmayan inançlarını tanımlamaya ve onları daha işlevsel ve olumlu düşüncelerle değiştirmelerine yardımcı olmaktadır (Dobson, 2010).
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ekolüne sahip terapist, danışanında duygusal ve davranışsal değişiklikler oluşturmak için danışanın düşünme ve inanç sisteminde bilişsel müdahalelerde bulunur.Bazı otomatik niyetler hakikat olsa da birçoğu gerçeğin sırf küçük bir kısmına sahiptir. Kanılarda yanılgılar;
Duygusal Muhakeme: Düşündüğünüz birtakım şeyler hakikat olmak zorundadır. Zira fikrinizin epey kuvvetli olduğunu hissedersiniz, gerçeği yok sayarsınız. Örnek: İş yerinde birfazlaca şeyi hakikat yaptığımı biliyorum ancak hala kendimi başarısız hissediyorum.
“Felaketleştirme: Muhtemel diğer sonuçları görmeksizin en kötüyü düşünmek, felaket dolu sonuçlar beklemektir. “Ağaçtan bir fındık başına düşer, gökten taş yağıyor zanneder.” Örnek
atronum bana bağırdı, beni kovmayı düşünüyor, hiç bir işi düzgün yapamıyorum.
“Zihin Okuma: Diğer insanların düşüncelerini bildiğimiz ve diğerlerinin de bizim ne düşündüğümüzü bildiği inancıdır. “ Bunu ona söylememe gerek yok, o biliyordur” düşüncesi çok yaygın bir düşüncedir. Çok hayal kırıklığına yol açar.
“Kişiselleştirme: Kimi beşerler her şeyi üstüne alırlar. Diğer insanların kendini kötü hissetmesine, hatta kötü havayı bile”. Bunun kararında kendilerini ya çok kızgın ya da çok suçlu hissederler”.
BDT HANGİ MESELELER İÇİN KULLANILIR?
BDT, depresyon,travma daha sonrası gerilim bozukluğu, yeme bozukluğu, anksiyete,takıntılar,sosyal fobi, öfke denetimi, uyku bozuklukları üzere ruh sıhhati sıkıntılarında kullanılan bir tedavi formudur.
Aaron Beck
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ NEDİR NASIL GELİŞTİ?
Bilişsel Davranışçı Terapi, günlük ömürde karşılaştığımız sıkıntılarla baş edebilmemizde ne hissettiğimizin ya da nasıl bir davranış örüntüsü geliştireceğimizin kökenini düşünlerin oluşturduğunu vurgulayan bir terapi halidir. Kuram ‘şimdi ve burada’ prensibine odaklanmaktadır.
Dr. Beck, hastalarını dinlerken kimi birtakım iki fikir akışı bildirdiklerinin farkına varmıştır. Bunlar; süratli çağrışım cümleleri ve kendilerini kıymetlendirme niyetleri. Örneğin; bir bayan cinsel konularda detaylı açıklamalarda bulunmuş ondan sonrasında kaygılı hissettiğini söylemiştir. Ardından kendisinin Dr. Beck’i sıkacağından tasa ettiğini lisana getirmiştir.
Başka hastalarına sorduğu sorulardan elde ettiği bilgiler ışığında Dr. Beck bu durumu şöyleki yorumlamıştır. Hastaların “otomatik olumsuz düşünceler” deyimlediğini ve bu fikirlerin hislerini yakından etkilediğini fark etmiştir.
Gerçek dışı bu niyetler üzerine 1960 yılı başında bilhassa depresyona yönelik mevcut problemleri çözmeye, fonksiyonsuz niyet ve davranışları değiştirmeyi amaçlayan bu psikoterapi biçimini geliştirmiştir.
ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
1977 yılında Dr. Beck Pennsylvania Üniversitesi psikiyatristleriyle birlikte bu tedavi tekniğini kullanmaya başlamışlardır. Bu çalışma bilişsel tedavinin aktifliği üzerine hem fikir olmalarına niye olmuştur.Depresif hastalardan oluşan denetimli bir küme üzeine yapılan çalışmada terapinin yaygın bir antidepresan olan imipramin üzere tesirli olduğu ortaya konulmuştur.
TEDAVİYE GENEL BAKIŞ
Danışanların düşünce içerikleri otomatik düşünceler, orta inançlar ve temel inançlar yahut uyumsuz ‘şemalar’ olmak üzere üç düzeyde değerlendirilmektedir (Newman, 2012). Otomatik düşünceler tipik olarak kendiliğinden ortaya çıkmaktadır, ekseriyetle kısa ve değişkendir, bir düşünce yahut imaj biçimini almaktadır ve üzerinde düşünmeden yahut değerlendirme olmadan doğru olarak kabul edilmektedir (Beck, 1963). Orta inançlar, daha derin bir düşünce içeriği düzeyindedir, ekseriyetle bilişsel üçlü ile ilgili koşullu var iseyımlar/inançlar/kurallar biçimindedir (Newman, 2012). Temel inançlar,çocukluğumuzda büyürken yaşadığımız tecrübelere dayanarak oluşan kendimiz, başka beşerler ve dünya hakkındaki inançlardır.
BDT danışanların işlevsel olmayan inançlarını tanımlamaya ve onları daha işlevsel ve olumlu düşüncelerle değiştirmelerine yardımcı olmaktadır (Dobson, 2010).
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ekolüne sahip terapist, danışanında duygusal ve davranışsal değişiklikler oluşturmak için danışanın düşünme ve inanç sisteminde bilişsel müdahalelerde bulunur.Bazı otomatik niyetler hakikat olsa da birçoğu gerçeğin sırf küçük bir kısmına sahiptir. Kanılarda yanılgılar;
Duygusal Muhakeme: Düşündüğünüz birtakım şeyler hakikat olmak zorundadır. Zira fikrinizin epey kuvvetli olduğunu hissedersiniz, gerçeği yok sayarsınız. Örnek: İş yerinde birfazlaca şeyi hakikat yaptığımı biliyorum ancak hala kendimi başarısız hissediyorum.
“Felaketleştirme: Muhtemel diğer sonuçları görmeksizin en kötüyü düşünmek, felaket dolu sonuçlar beklemektir. “Ağaçtan bir fındık başına düşer, gökten taş yağıyor zanneder.” Örnek
atronum bana bağırdı, beni kovmayı düşünüyor, hiç bir işi düzgün yapamıyorum.“Zihin Okuma: Diğer insanların düşüncelerini bildiğimiz ve diğerlerinin de bizim ne düşündüğümüzü bildiği inancıdır. “ Bunu ona söylememe gerek yok, o biliyordur” düşüncesi çok yaygın bir düşüncedir. Çok hayal kırıklığına yol açar.
“Kişiselleştirme: Kimi beşerler her şeyi üstüne alırlar. Diğer insanların kendini kötü hissetmesine, hatta kötü havayı bile”. Bunun kararında kendilerini ya çok kızgın ya da çok suçlu hissederler”.
BDT HANGİ MESELELER İÇİN KULLANILIR?
BDT, depresyon,travma daha sonrası gerilim bozukluğu, yeme bozukluğu, anksiyete,takıntılar,sosyal fobi, öfke denetimi, uyku bozuklukları üzere ruh sıhhati sıkıntılarında kullanılan bir tedavi formudur.