Müjde Işıl – 30 yıllık kısacık bir yaşama ne kadar muvaffakiyet ve acı sığar? 100’lerce müzik, 10’dan fazla kaset, marazi bir aşk, bedensel ve fizikî şiddet, “Acıların hanımı” lakabı ve cinayet. Asıl ismi Belgin Sarılmışer olan Bergen’in sıradışı ve trajik hikayesi nitekim de sinema üzere. “Dilberay”daki üzere bir daha karşımıza bayana yönelik şiddet ve hatta cinayet çıkıyor maalesef. Erkek kahramanların biyografilerinde fakirlik en büyük mahzur iken bayanların gayretine erkeğin kendisi ve şiddeti de ekleniyor. “Dilberay”da bunu fazla fazla gördük ve izlerken çığlık atacak noktaya geldik. Canan Gerede imzalı 1995 imali “Aşk Vefattan Soğuktur” da Bergen’in hayat kıssasından izler taşıyordu. “Bergen” ise gerçek hayat hikayesine tahlil önerisi ekleyerek farklı bir rota çiziyor kendine. Düzgün de yapıyor doğrusu…
Bergen’in röportajlarını okuyanlar ya da o periyodun şahidi olanlar bilir; Bergen’in de hayatında maddi meseleler değerli bir yer meblağ. Direktörlüğünü Mehmet Binay ve M. Caner Alper’in üstlendiği, senaryosunu Yıldız Bayazıt ve Sema Kaygusuz’un kaleme aldığı sinema, yoksulluğu ikinci plana koyan bir bakışla yaklaşıyor Bergen’in hayatına. Müslüm ya da Dilber Ay üzere sıfırdan yola çıkma hikayesi yerine orta sınıfın eğitim ve sanat yoluyla kalkınabilme çabasına odaklanıyor. Bergen’in annesi Sabahat’ın, eşi aldatınca ondan ayrılması ve müziğe meraklı kızının konservatuvara girmesi için didinmesi hem eğitim ve sanatla kalkınma birebir vakitte bayan olarak ayakta durmanın anahtarı hâline geliyor. Bergen’in viyolonsele olan sevdası, sahne ismini viyolonseldeki Bergen yazısından alması ve bir caz kulübünde (bu biçimdeın tabiriyle) Türk yavaşça Müziği söyleyerek ün kazanması da çabayı sınıf atlama kolaycılığından uzaklaştırıp sevdiği işle var olmak üzerine ağırlaştırıyor. Maddi problemlerden bahsedilse de bunun klasik yükseliş öykülerindeki üzere ana tema olmasından kaçınılmış. Bir açıdan da bilakis bir “göç” kıssası izliyoruz sinemada. Konservatuvar eğitimi alıp klasik kapsamda müzik söyleyen bir bayanın hem ömür üslubu birebir vakitte şarkıcılık manasında arabeske geçmesi, sınıf değiştirmeyi karşıtından okutuyor.
Tertemiz bir yapım
“Zenne” ve “Çekmeceler” sinemalarıyla tanıdığımız Mehmet Binay ve M. Caner Alper tertemiz bir iş çıkarmışlar. Devir sineması ve teknik açıdan özenilmiş bir sinema var karşımızda. Senaryoda Bergen’in marazi sevdasının, aşk-nefret ilgisinin sebebi olarak baba travması merkeze temalıyor. Babasız büyüyen genç kız, sahneye çıkması yerine evlenmesini isteyen babası tarafınca kabul görmek, sevilmek için sima olarak da ona hayli benzeyen bir erkekle evleniyor. Baba travması, yaşanan trajedinin niçinini tümüyle Bergen’in yanlışı olmaktan çıkararak bunun yükünü erkeğe de hisse etmiş oluyor. Bu kıssayı “Anne kızına taht kurmuş fakat baht kuramamış” deyişiyle de özetlemek mümkün. Sabahat’ın kocasının sorumsuzluğundan ve ihanetinden kaçıp kızının eğitimi için uğraşı, Bergen’in bir aşkın istekli kölesi hâline gelmesi ile darmadağın oluyor.
Senaryoda Bergen’in hayatındaki ana durakları atlamadan anlatma çabası, kimi kişi ve olayların detaylandırılmadan karşımıza çıkmasına niye oluyor. Tanıdığımız bir karakter apansız ortadan yok olurken hiç tanımadığımız bir karakter dahil oluyor. Aşikâr ki daha uzun vadeli bir sinema yapılmak istenmiş lakin daha sonradan modülleri birleştirmek handikap yaratmış. Bir not da Milliyet ile ilgili… Sinemada Milliyet gazetesindeki manşetten Bergen’in albümünün satış rekoru kırdığını öğreniyoruz.
“Çağan Irmak”ın “Unutursam Fısılda”sında müzik söyleme kabiliyetini sergileyen Farah Zeynep Abdullah, “Bergen”de öteki bir düzeye çıkmış. Sahne sanatkarı eldivenini layıkıyla kuşanmış. Filmin bütün müziklerini söylerken yeteneğine hayran bıraktırıyor. Tilbe Saran “koruyucu anne” rolünün hakkını veriyor. Sinemanın kapalı yıldızı ise dansöz Nadire’yi canlandıran Nergis Öztürk. Karakterine ve sinemaya farklı bir doğallık katarken olumlu güç kaynağı olarak parlıyor.
Sinemada erkeğin ismi geçmiyor
Bergen’in de dediği üzere onun için üzülmemizi istemiyor sinema. Bu yüzden de ajitasyondan uzak kalmak, sinemanın asıl amacı olarak belirlenmiş. Bergen’in şiddet sahnelerinin gösterilmeyip kapalı kapılar akabinde verilmesi de bu hedefi belirginleştiriyor. Yeni Bergen trajedileri yaşanmasın istiyor sinema. Bayan cinayetlerini işleyen katillerin “Sevdim de yaptım”, “Namusumu temizledim” vs. savunmalarında yatan bayana yönelik tahakküm ısrarını Erdal Beşikçioğlu’nun muvaffakiyetle canlandırdığı katilde birebir görüyoruz. Sinemada Bergen’in eski kocası olan katilinin isminin geçmemesi, son jenerikte de Beşikçioğlu’nun canlandırdığı o karakterin isminin boş bırakılması, âlâ hâlden cezasının düşürüldüğünün belirtilmesi ve İstanbul Sözleşmesi’ne yapılan vurgu, sinemanın tesirini daha da büyütüyor.
Bergen’in röportajlarını okuyanlar ya da o periyodun şahidi olanlar bilir; Bergen’in de hayatında maddi meseleler değerli bir yer meblağ. Direktörlüğünü Mehmet Binay ve M. Caner Alper’in üstlendiği, senaryosunu Yıldız Bayazıt ve Sema Kaygusuz’un kaleme aldığı sinema, yoksulluğu ikinci plana koyan bir bakışla yaklaşıyor Bergen’in hayatına. Müslüm ya da Dilber Ay üzere sıfırdan yola çıkma hikayesi yerine orta sınıfın eğitim ve sanat yoluyla kalkınabilme çabasına odaklanıyor. Bergen’in annesi Sabahat’ın, eşi aldatınca ondan ayrılması ve müziğe meraklı kızının konservatuvara girmesi için didinmesi hem eğitim ve sanatla kalkınma birebir vakitte bayan olarak ayakta durmanın anahtarı hâline geliyor. Bergen’in viyolonsele olan sevdası, sahne ismini viyolonseldeki Bergen yazısından alması ve bir caz kulübünde (bu biçimdeın tabiriyle) Türk yavaşça Müziği söyleyerek ün kazanması da çabayı sınıf atlama kolaycılığından uzaklaştırıp sevdiği işle var olmak üzerine ağırlaştırıyor. Maddi problemlerden bahsedilse de bunun klasik yükseliş öykülerindeki üzere ana tema olmasından kaçınılmış. Bir açıdan da bilakis bir “göç” kıssası izliyoruz sinemada. Konservatuvar eğitimi alıp klasik kapsamda müzik söyleyen bir bayanın hem ömür üslubu birebir vakitte şarkıcılık manasında arabeske geçmesi, sınıf değiştirmeyi karşıtından okutuyor.
Tertemiz bir yapım
“Zenne” ve “Çekmeceler” sinemalarıyla tanıdığımız Mehmet Binay ve M. Caner Alper tertemiz bir iş çıkarmışlar. Devir sineması ve teknik açıdan özenilmiş bir sinema var karşımızda. Senaryoda Bergen’in marazi sevdasının, aşk-nefret ilgisinin sebebi olarak baba travması merkeze temalıyor. Babasız büyüyen genç kız, sahneye çıkması yerine evlenmesini isteyen babası tarafınca kabul görmek, sevilmek için sima olarak da ona hayli benzeyen bir erkekle evleniyor. Baba travması, yaşanan trajedinin niçinini tümüyle Bergen’in yanlışı olmaktan çıkararak bunun yükünü erkeğe de hisse etmiş oluyor. Bu kıssayı “Anne kızına taht kurmuş fakat baht kuramamış” deyişiyle de özetlemek mümkün. Sabahat’ın kocasının sorumsuzluğundan ve ihanetinden kaçıp kızının eğitimi için uğraşı, Bergen’in bir aşkın istekli kölesi hâline gelmesi ile darmadağın oluyor.
Senaryoda Bergen’in hayatındaki ana durakları atlamadan anlatma çabası, kimi kişi ve olayların detaylandırılmadan karşımıza çıkmasına niye oluyor. Tanıdığımız bir karakter apansız ortadan yok olurken hiç tanımadığımız bir karakter dahil oluyor. Aşikâr ki daha uzun vadeli bir sinema yapılmak istenmiş lakin daha sonradan modülleri birleştirmek handikap yaratmış. Bir not da Milliyet ile ilgili… Sinemada Milliyet gazetesindeki manşetten Bergen’in albümünün satış rekoru kırdığını öğreniyoruz.
“Çağan Irmak”ın “Unutursam Fısılda”sında müzik söyleme kabiliyetini sergileyen Farah Zeynep Abdullah, “Bergen”de öteki bir düzeye çıkmış. Sahne sanatkarı eldivenini layıkıyla kuşanmış. Filmin bütün müziklerini söylerken yeteneğine hayran bıraktırıyor. Tilbe Saran “koruyucu anne” rolünün hakkını veriyor. Sinemanın kapalı yıldızı ise dansöz Nadire’yi canlandıran Nergis Öztürk. Karakterine ve sinemaya farklı bir doğallık katarken olumlu güç kaynağı olarak parlıyor.
Sinemada erkeğin ismi geçmiyor
Bergen’in de dediği üzere onun için üzülmemizi istemiyor sinema. Bu yüzden de ajitasyondan uzak kalmak, sinemanın asıl amacı olarak belirlenmiş. Bergen’in şiddet sahnelerinin gösterilmeyip kapalı kapılar akabinde verilmesi de bu hedefi belirginleştiriyor. Yeni Bergen trajedileri yaşanmasın istiyor sinema. Bayan cinayetlerini işleyen katillerin “Sevdim de yaptım”, “Namusumu temizledim” vs. savunmalarında yatan bayana yönelik tahakküm ısrarını Erdal Beşikçioğlu’nun muvaffakiyetle canlandırdığı katilde birebir görüyoruz. Sinemada Bergen’in eski kocası olan katilinin isminin geçmemesi, son jenerikte de Beşikçioğlu’nun canlandırdığı o karakterin isminin boş bırakılması, âlâ hâlden cezasının düşürüldüğünün belirtilmesi ve İstanbul Sözleşmesi’ne yapılan vurgu, sinemanın tesirini daha da büyütüyor.